Alojzy Pawelec

Alojzy Pawelec
	; Fotografia z 1935 roku
Data i miejsce urodzenia	29 stycznia 1886 ; Marklowice Dolne
Data i miejsce śmierci	18 sierpnia 1972 ; Katowice
	Senator III kadencji Senatu (II RP)
Okres	od 1930; do 1935
Przynależność polityczna	Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem
	Senator IV kadencji Senatu (II RP)
Okres	od 1935; do 1938
Przynależność polityczna	Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem
	Senator V kadencji Senatu (II RP)
Okres	od 1938; do 1939
Przynależność polityczna	Obóz Zjednoczenia Narodowego
	Poseł II kadencji Sejmu Śląskiego (II RP)
Okres	od 1930; do 1930
Przynależność polityczna	Narodowo-Chrześcijańskie Zjednoczenie Pracy
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Alojzy Pawelec (ur. 29 stycznia 1886 w Marklowicach Dolnych, zm. 18 sierpnia 1972 w Katowicach) – polski lekarz, śląski działacz polityczny, senator III, IV i V kadencji II RP oraz poseł na Sejm Śląski II kadencji w II RP.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Dolnych Marklowicach na ziemi wodzisławskiej w wielodzietnej rodzinie chłopskiej Emanuela i Barbary z domu Stokowy. Miał sześciu braci i pięć sióstr. Bracia Wilhelm, Józef i Maksymilian uczestniczyli w trzech powstaniach śląskich. Podstawowe wykształcenie pobierał w miejscu zamieszkania. Następnie uczył się w królewskim gimnazjum katolickim w Bytomiu, gdzie w 1907 zdał maturę. Studiował medycynę na uniwersytetach w Greifswaldzie, Wrocławiu (1909–1910), Dreźnie i Lipsku, gdzie doktoryzował się w 1915 na podstawie dysertacji pt. Leprediagnostik im Mittelalter und Anneisungen zur Lepraschau (Diagnostyka trądu w średniowieczu i wskazówki do przeglądu literatury na ten temat). Podczas studiów we Wrocławiu należał do Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, w Lipsku do niepodległościowej organizacji „Unitas”. Po powrocie na Śląsk dyrektorował sanatorium gruźliczemu w Sokołowsku (Görbersdorf) k. Wałbrzycha.

Należał do organizatorów Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska w powiecie rybnickim. Zaangażowany politycznie po stronie polskiej, wziął udział w II i III powstaniu śląskim. Po 1922 pracował jako lekarz w Wodzisławiu Śląskim. Był dyrektorem Lecznicy Przeciwgruźliczej Spółki Brackiej w Wodzisławiu Śląskim^[1]^[2].

Początkowo związany ze śląską chadecją. W 1926 przeszedł na stronę sanacji, zostając posłem NChZP na II Sejm Śląski (1930). Później piastował mandat senatora BBWR i OZN III, IV i V kadencji (w tej ostatniej z nominacji prezydenckiej). W 1938 wybrano go wicemarszałkiem Senatu z ramienia OZN. Od lutego 1938 był prezesem OZN na Górnym Śląsku.

W czasie okupacji niemieckiej przebywał we Francji, skąd powrócił do Polski w 1946. Przeprowadził się ze Śląska Górnego na „odzyskany” Dolny, nadal pracując jako lekarz. Był m.in. naczelnym lekarzem Lecznicy Spółki Brackiej w Nowej Rudzie oraz naczelnym lekarzem Ubezpieczalni Społecznej w Wałbrzychu, w latach 1950–1951 pełnomocnikiem Ministra Zdrowia do organizacji Państwowego Zespołu Sanatoriów Przeciwgruźliczych w Sokołowsku, do 1952 dyrektorem a następnie (do 1962) ordynatorem Sanatorium nr 4 w Szczawnie-Zdroju k. Jeleniej Góry.

Od 1920 był mężem Eleonory z Grauer'ów, z którą miał troje dzieci: córkę Wandę i dwóch synów Janusza i Zbigniewa.

Zmarł w Katowicach. Pochowany w Wodzisławiu Śląskim na cmentarzu przy ul. Pszowskiej (pole B-10-4)^[2].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938)^[3]
Krzyż Niepodległości (19 grudnia 1933)^[4]
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (30 kwietnia 1925)^[5]
Złoty Krzyż Zasługi (28 grudnia 1936)^[1]

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Imieniem Alojzego Pawelca nazwano Wojewódzki Szpital Chorób Płuc w Wodzisławiu Śląskim.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b M.P. z 1936 r. nr 301, poz. 532 „za zasługi na polu pracy narodowej i społecznej”.
↑ ^a ^b Alojzy Pawelec » Witryna edukacyjna Kancelarii Senatu [online], senat.edu.pl [dostęp 2021-03-02] .
↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
↑ M.P. z 1931 r. nr 292, poz. 318 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 436 „za ugruntowanie wolności i niepodległości Rzeczypospolitej i pracę około przyłączenia Górnego Śląska do Polski”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Henryk Rechowicz, Sejm Śląski 1922–39, Katowice 1971.
Bogdan Cimała, Paweł Porwoł, Wacław Wieczorek, Wypisy do dziejów Rybnika i Wodzisławia Śląskiego, Opole 1985.
Piotr Hojka, Wodzisław Śląski i ziemia wodzisławska w czasie II wojny światowej, Wodzisław Śl. 2011.
Witold Marcoń. Lekarze w Sejmie Śląskim. „Medycyna Nowożytna”. Tom 17 z. 1, s. 126–134, 2011. [dostęp 2021-03-02].

[:0-1] M.P. z 1936 r. nr 301, poz. 532 „za zasługi na polu pracy narodowej i społecznej”.

[:1-2] Alojzy Pawelec » Witryna edukacyjna Kancelarii Senatu [online], senat.edu.pl [dostęp 2021-03-02] .

[3] M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

[4] M.P. z 1931 r. nr 292, poz. 318 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[5] M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 436 „za ugruntowanie wolności i niepodległości Rzeczypospolitej i pracę około przyłączenia Górnego Śląska do Polski”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]